Գյումրիի մասին

այաստանի մայրաքաղաքից հետո Գյումրին երկրորդ խոշոր քաղաքն է: Քաղաքը և նրա շրջակայքը հարուստ են տարբեր հետաքրքիր տեսարժան վայրերով: Այստեղ կարող եք այցելել պատկերասրահ, տեղական պատմության թանգարան կամ պատմամշակութային արգելոց: Գյումրիում և նրա մոտակայքում տեղակայված են հինգ եկեղեցիներ, հին Մարմաշենի վանքը և Ուղղափառ մատուռը: Քաղաքի կարևոր խորհրդանիշերից մեկն է սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանի հուշարձանը: Գյումրու մեկ այլ պատկերավոր պատմական տեսարժան վայրերից է Ալեքսանդրապոլի բերդը: Այն կառուցվել է ցարական ժամանակներում  և կարևոր ռազմական պաշտպանական դեր է ունեցել։ Գյումրին համարվում է Հայաստանի «արվեստի մայրաքաղաք» և կարևոր մշակութային կենտրոն: Քաղաքը նաև անվանում են «հումորի մայրաքաղաք». այստեղ են ծնվել ականավոր հայ նկարիչներ և կատակերգուներ:

Գյումրին (հին և միջին դարերում՝ Կումայրի, մինչև 1837 թ-ը՝ Գյումրի, 1837–1924 թթ-ին՝ Ալեքսանդրապոլ, 1924–90 թթ-ին՝ Լենինական) մեծությամբ Հայաստանի Հանրապետության 2-րդ քաղաքն է (Երևանից հետո): Գտնվում է Շիրակի դաշտում՝ Ախուրյան գետի ձախ ափին՝ ծովի մակերևույթից 1556 մ բարձրության վրա: Հեռավորությունը Երևանից 116 կմ է:

Քաղաքի տարածքում հայտնաբերվել են մ. թ. ա. III հազարամյակից մինչև ուշ միջնադարին վերաբերող հնագիտական հուշարձաններ, բրածո կենդանիների մնացորդներ, կավե ու բրոնզե իրեր, ուշ բրոնզի և վաղ երկաթի դարերի գործիքներ ու զենքեր: Հայտնաբերված սեպագիր արձանագրությունը վկայում է, որ Շիրակի տարածքը եղել է Էրիախի երկրի կազմում (մ. թ. ա. IX–VI դարեր):

Գյումրին հնագույն բնակավայր է:

Մինչքրիստոնեական լատինական առածը պնդում է. «Դեպքը տեղի չի ունեցել, եթե այդ մասին տեղյակ չեն Հռոմում»` ահա թե որքան կարևոր է քաղաքը:
Ռոմանո-գերմանական լեզվաընտանիքի շատ ժողովուրդների մոտ «ուրբանիզացիա» տերմինը երկրորդ իմաստով նշանակում է զարգացում: Կարճ ասած, աշխարհի շատ ժողովուրդների ընկալմամբ «Քաղաքն ի սկզբանե է»:

Ես, սակայն, հայկական ու ոչ հայկական հին քաղաքների մասին չէ, որ գրելու եմ: Դա հնագետին ու պատմաբանին վայել գործ է: Ես գրելու եմ իմ ծննդավայր քաղաքի մասին, ուր ապրել եմ մինչև 17 տարեկան դառնալս: Բնակիչների բանավոր խոսքում քաղաքն այդ պահին երեք անուն ուներ: Ոմանք խոսքի մեջ քաղաքին Ալեքպոլ-Ալեքսադրապոլ էին անվանում, ոմանք` Գյումրի, ոմանք` Լեննագան-Լենինական: Ալեքպոլ-Գյումրի տարբերակները սիրում էին օգտագործել քաղաքի հին բնակիչներն ու 1920թ այստեղ տեղափոխված կարսեցիները: Խորհրդային տարիներին Շիրակի դաշտավայրից ու Ջավախքից տեղափոխված բնակիչների համար քաղաքի անունը Լեննագան-Լենինական էր:

Այսօր մենք գնացել էինք Երկրաբանության թագարան: Սկզբում մենք հանդիպեցիք մեր գիդին: Գիդը շատ մանրամասն էր բացատրում ամեն մի բան: Ինձ շատ էր դուր եկել մամոնտի ոսկորները: Նաև ես այնդեղ տեսա միտիարիտ,որը շատ ծանր էր: Ես շատ էի զարմացել որ այդքան փոքրիկ միտիարիտը այդքան ծանր էր: Նաև մենք տեսանք Հայաստանից գտած նավթը: Ես այնտեղ տեսա շատ քարեր: Բայց ինձ ամենա շատը հետաքրքրեց անխելքի ոսկին: Իսկ հետո մենք քայլելով գնացիք Սիրահարների այգին: Այնտեղ մենք նկարվեցիք, իսկ հետո մենք գնացինք մեր սիրելի դպրոց:

Ես շատ շնորհակալեմ ընկեր Սոնայից և ընկեր Շուշանից այս հրաշալի ճամփորդության համար:

Ես այսօր կպատմեմ ձեզ թե ոնց եմ անցկացրել ճամփորդությունս Խոր Վիրապում: Երբ մենք իջանք մեքենայից մեզ հանդիպեցին երեք շունիկներ, իսկ հետո մենք բարձրացան աստիճաններով և գնացինք Խոր Վիապի եկեղեցի: Հետո մենք գնացինք որպեսզի իջնենք այն փոսը որտեղ շատ տարիներ առաջ Վիրապին էր գցել թագավորը, ես այնքան էի տպավորվել այդ պատմությունով , թե շատ առաջներում ինչպես են վարվել մարդկանց հետ:Իսկ հետո իջանք փոքրիկ փոսը: Ես հաշվեցի փոքրիկ փոսի աստիճանները դրանք տաս հատ էին: Իսկ հետո մենք մի փոքիկ բլուր բարձրացանք, որտեղ շատ լավ էր երևում Խոր վիրապը, մենք այնտեղ շատ գեղեցիկ ֆոտոներ արեցինք : Հետո մենք գնացին մեր ընկերոջ Ալենի տան կողքի այգին, այնտեղ մենք զվարճացանք,այնտեղ կար տառզանկա և խառը թելեր, որտեղ մենք կարող էինք կապիկների նման կախվել: Ընկեր Արմինեն մեր հետ բարձրացավ այդ թելերով: Իսկ այդ այգու կողքը կար սպորտային դաշտ ,որտեղ կարելի էր տարբեր ձևերով մարզվել և խաղալ զանազան սպորտային խաղեր: Հետո մենք նստեցին մեքենան և եկանք տուն:

Ես ճամբորդեցի իմ ընկերների հետ Մեծամեծ լեռը: Մենք բարձրացանք Մեծամեծ լեռը ճանապարհի վրա կային քարեր մեծ և փոքր : Ուսուցիչները օգնում էին սովորողներին լեռ բարձրանալ: Մեր հետ եղել են ընկեր Արմինեն և ընկեր Սոնան: Մենք հաղթահարեցինք մեր բարձունքը հետո գնացինք Սևան : Սևանում Մենք նշեցինք մեր դասարանի Ալենի ծննդյան օրը, իսկ հետո լողացինք Սևանա լճի մեջ: Նաև մեր դասարանի միյուս Ալենը գթավ մողես և մենք աղջիկներով նրա համար փոքրիկ լողավազան պատրաստեցինք: Ինձ շատ դուր եկավ մեր ճամփորդությունը:

Շնորհակալություն ընկեր Արմինեին և ընկոր Սոնային:

Սևանա լիճ մասին

Սևանա լիճ, բարձրլեռնային քաղցրահամ խոշոր լիճ Հայաստանի Գեղարքունիք մարզում ծովի մակարդակից մոտ 1900 մետր բարձրության վրա։ Այն երկրագնդի քաղցրահամ ջուր ունեցող 2-րդ բարձրադիր լիճն է:

Լճի երկարությունը 70 կմ է, առավելագույն լայնությունը՝ 55 կմ։ Հայելու մակերեսը կազմում է 1260 կմ², որով ամենախոշորն է Հարաֆային կովկասից տարածքում։

Երկար ժամանակ լճի անունը բացատրվում էր հայերեն սև և վանք բառերից, որոնք բնութագրում էին Սևանավանքը։ Վերջինս կառուցել էր Սյունիքի իշխանուհի Մարիամ Բագրատունին սև տուֆից (9-րդ դար)։

Սևանա լճի ափին կատարված հնագիտական պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել է ուրարտական սեպագիր արձանագրություն, որը թվագրվում է 9-6-րդ դարերին։ Այն թույլ է տալիս եզրակացնել, որ անվանումը կարող է ուրարտերեն լինել. սունիա նշանակում է «լիճ»:

Սևանա լճի ավազանը Հայկական լեռնաշխարհում մարդու բնակեցման հնագույն օջախներից մեկն է։ Այստեղ գտնվում են կիկլոպյան ամրոցներ, Լճաշենում հնագիտական պեղումների ժամանակ բացահայտվել են գերեզմանադաշտեր ու գետնափոր բնակավայրեր։

Սևանի լեռներ,

 Սևանի լեռնաշղթա, Շահդաղի լեռնաշղթա, Շահտաղի լեռնաշղթա, լեռնաշղթա Հայաստանի  Գեղարքունիք մարզ և Ադրբեջանի սահմանագլխին։ Ձգվում է Քաշատաղ լեռնագագաթից դեպի հարավ-արևելք մինչև Արևելյան Սեվանի լեռներ։ Ամենաբարձր գագաթը 3319 մ բարձրություն ունեցող Սատանախաչ լեռն է, որը գտնվում է Ադրբեջանի տարածքում։ Հայաստանի տարածքում լեռնաշղթայի ամենաբարձր գագաթը Փերեզակ լեռն է, որն ունի 3290 մ բարձրություն։ Լեռնաշղթայի երկարությունը շուրջ 50 կմ է:

Գագարին համայնքի մասին

Գագարին, գյուղ Գեղարքունիք մարզում։ Հիմնադրվել է 1955 թվականին և կոչվել տիեզերագնաց Յուրի Գագարին անունով։ Գյուղը ներառված է Սևանա քաղաքային համայնքի մեջ:

Մեծեփի մասին

Մեծեփի ամրոցը գտնվում է Սևան քաղաքից մեկ կիլոմետր դեպի հյուսիս ընկած մի բարձունքի վրա, որը Փամբակի լեռնաշղթայի ամենահարավային գագաթներից մեկն է։ Բարձունքը արևելքից, հարավից և արևմուտքից խիստ թեքությամբ, կոնաձև վեր է խոյանում, որի լանջերը ծածկված են հրաբխային տուֆի կամ այլ կոնգլոմերատի բեկորներով։ Գագաթը շրջապատից բարձր է մոտ 600 մետր և խիստ դժվարամատչելի է։ Տեղացիների մոտ բարձունքը հայտնի է «Մեծեփ» անունով, որի վրա կա ավերակ մի մատուռ, նույն անունով։

Գագաթի կոնֆիգուրացիային համապատասխան, եզրերով անցնում են կիկլոպյան ամրոցի պարիսպների հիմքերը, որոնց բարձրությունը տեղ-տեղ պահպանվել է մեկ-երկու շար քարերով։ Ամրոցն ունի 225 մետր երկարություն և 25-30 մետր լայնություն։

Ինչ է մեզ անրաժեշտ ճամբորդության համար

1.ուսապարկ

2.արևապաշտպա գլխարկ

3.սպորտային հաքուստ

4.ջուր

5.սնունդ

6.պլաշ

Իմ նոր ճամբորդությունը անցկացրել եմ Կոտայքի մարզում Նոր հաճնում, Գետամեջում և Առինջում: Նոր հաճնում մենք գնացինք եկեղեցի որ անունն է Ամենա փրքիչ, նաև մենք գնացինք ընկեր Սոնայի հրեղբոր տուն ւ այնտեղ խաղացինք թղտային խաղեր: Իսկ հետո մենք գնացինք Գետամեջ մենք գետամեջի ջրից վեկալինք և ընկեր Շուշանի հետ պետք է պարզենք թե այդ խմելու ջոր է թե ոչ: Հետո մենք գնացինք Առինջում մենք գնացինք Լեվոնի քարանձավ Մի աղջիկ պատմում եր իր հայրիկի մասին որ անունն է Լեվոն;՛ Նա մի հետաքրքիր բաներ էր պատրաստել ես շատ ետաքրքրությամբ լսում էի ինձ ամենա շատը հետաքրքրեց երազանքների տեղը մենք այդտեղ կանգնոմ եինք և երազանք ենք պահում և այդ ամպայման այդ երազանքը կկատարվի, իսկ հետո մենք գալիս եինք նույն տեղը և մենք ասում ենք այս երազանքը իրականում եղավ : Իձ շատվ հավանեց այս ճամբորդությունը:

Ես դասարանիս հետ գնացել էի ճամփորթության՝ Քարա լիճ։Այնտեղի լիճը ոսկեգույն կապույտ էր։Այնտեղի ճանապարհը սարքված էր քարերից։Մենք այնտեղ բարձրացանք և նախաճաշեցինք։Նաև մենք ուսումնասիրեցինք այնտեղի իրար վրա դրված քարերը շատ հետաքրքիր էր։ Ընկեր Սոնան մեզ շատ հետաքրքիր առասպելներ պատմեց,մենք շատ տպավորված էինք։ Նա պատմում էր ,թե ինչպես է ստեղծվել Արագած սարը; Արգիշտի անունով մի թագավոր կար և Շամիրամը սիրահարվել էր նրան և ամեն գնով ուզում էր նրա հետ ամուսնանալ, բայց Արգիշտի թագավորը նրան չեր սիրում Շամիրամ թագուհին մի անգամ որոշեց իրան սպանել և սպանեց և Արգիշտի թագավորի գահի վայրը դարձավ Արագած սարը։Մենք հացը կերանք և վերադարձանք և նստանք աֆտոբուսի մեջ։Հետո գնացինք խոտերի մեջ խաղացինք գործնագործ և շատ լավ ժամանակ անցկացրեցինք հետո գնացինք դպրոց։ Շնորհակալություն ձեզ իմ շատ սիրելի ընկեր Սոնա ջան։